Rocznik Tomistyczny
 

 

 

Dr Anna Kazimierczak-Kucharska

Katedra Historii Filozofii Starożytnej i Średniowiecznej

 

19 listopada 2014 roku

 

Boski Mistyk – tożsamość w zjednoczeniu mistycznym w ujęciu Mistrza Eckharta

 

 

Dnia 19 listopada 2014 roku odbyło się drugie spotkanie z cyklu Otwartych Seminariów z Filozofii Mistyki. Tego dnia wykład wygłosiła dr Anna Kazimierczak-Kucharska na temat „Boski Mistyk – tożsamość w zjednoczeniu mistycznym w ujęciu Mistrza Eckharta”.

Na wstępie ks. prof. dr hab. Tomasz Stępień – jeden z organizatorów oraz kierownik Katedry Filozofii Religii na Wydziale Teologicznym UKSW przywitał wszystkich przybyłych gości, w szczególności zaś prelegentkę, przypominając problematykę tego spotkania.
Dr Anna Kazimierczak-Kucharska zaprezentowała zaproponowany przez siebie temat w stricte seminaryjnej formie , omawiając najpierw życiorys Mistrza Eckharta nakreślając jego naukę na temat zjednoczenia mistycznego z Bogiem. Zwróciła ona uwagę na trzy główne współcześnie utrwalone stanowiska dotyczące dominikanina. Pierwsze stanowisko – prof. Zbigniewa Kaźmierczaka, wskazujące na to, że zjednoczenie mistyczne u Mistrza Eckharta jest zjednoczeniem substancjalnym, stanowisko drugie – o. prof. Wiesława Szymony, ukazujące owo zjednoczenie jako swoisty proces, wyrażający się w zjednoczeniu woli Bożej i woli ludzkiej oraz ostatnie stanowisko – dra Piotra Augustyniaka wskazującego na przezwyciężanie metafizyki z mistyce Eckharta.

Prelegentka zwróciła uwagę na fakt, że najmniej informacji na ten temat zawarł w opracowaniach o. Szymona, dzięki czemu jego stanowisko wydaje się najbardziej bezpieczne, lecz zdecydowanie niepełne.

Po zaprezentowaniu przez dr Annę Kazimierczak-Kucharską problematyki zjednoczenia mistycznego w myśli Mistrza Eckharta nadszedł czas na dyskusję. Jako pierwszy zgodnie z tradycją zabrał głos ks. Tomasz Stępień, który zwrócił uwagę na fakt, że można u Eckharta zauważyć zbieżność z myślą neoplatońską zatem P. Augustyniak może mieć rację twierdząc, że spotkanie z Bogiem dokonuje się w ludzkim myśleniu, gdzie zjednoczenie mistyczne odbywa się wewnątrz człowieka.

W trakcie dyskusji pojawił się również ważny temat, podjęty przez dra Michała Zembrzuskiego – adiunkta w Katedrze Historii Filozofii Starożytnej i Średniowiecznej dotyczący często powtarzanej w wystąpieniu prelegentki za Mistrzem Eckhartem „iskierki duszy”. Pytanie dotyczyło głównie statusu ontycznego tej części duszy. Wnioski podczas żarliwej dyskusji, wskazujące na fakt, że Eckhart często używa również staroniemieckiego terminu „grunt” pokazały, że właściwie nawet najwięksi światowi badacze mnicha dominikańskiego nie są w stanie określić, co rozumiał on pod tym pojęciem. Zrodził się problem używania przez Eckharta terminów metafizycznych do wyrażania prawd, w których terminy te wcale nie były potrzebne. Dr Izabella Andrzejuk wspomniała, że być może koncepcja na temat iskierki duszy u Konstantego Michalskiego mogłaby coś wyjaśnić wskazując na fakt, że jest to, według niego, ta część duszy, która jest nieustannie skierowana na Boga. Z kolei prof. Artur Andrzejuk – również organizator Otwartych Seminariów z Filozofii Mistyki, a także kierownik Katedry Historii Filozofii Starożytnej i Średniowiecznej Wydziału Filozofii Chrześcijańskiej UKSW wspomniał o tym, jak Gilson bronił Eckharta, wskazując na fakt, że używana przez niego terminologia metafizyczna stanowiła jedynie pewne źródło przykładów i wcale nie musiał mieć większego przełożenia na wyrażane przez mnicha poglądy.

Wnioski dyskusji wskazały na to, że Mistrz Eckhart zupełnie niepotrzebnie podjął próbę połączenia myśli platońskiej i neoplatońskiej z terminologią metafizyczną Tomasza z Akwinu. Lepiej by było, jakby pozostał przy jednym z nurtów filozoficznych, ponieważ niektórych poglądów po prostu nie da się połączyć.