20 marca 2019

Dr Izabella Andrzejuk
 

W dniu 20 marca 2019 roku odbyło się kolejne spotkanie w ramach cyklu seminariów otwartych, zatytułowanego: Filozofia i teologia. Tym razem prelegentką była dr Izabella Andrzejuk. W swoim wystąpieniu, pt.: Filozofia i teologia w kontekście pojęcia „filozofii chrześcijańskiej”, skupiła się na wzajemnych relacjach teologii i filozofii oraz na omówieniu terminu „filozofia chrześcijańska” w odniesieniu do znanej koncepcji wybitnego historyka filozofii, Étienne Gilsona. Przykładem do tak zarysowanej problematyki była ocena Étienne Gilsona i Ferdynanda van Steenberghena odnośnie do wartości (bądź filozoficznej, bądź teologicznej) dzieł św. Tomasza z Akwinu.

Na początku swojego wystąpienia prelegentka wymieniła za Mieczysławem Gogaczem wszystkie konteksty, w jakich występuje zwrot „filozofia chrześcijańska”, zwracając zarazem uwagę, iż zwykle chodzi o konteksty światopoglądowe, a zatem niefilozoficzne. I. Andrzejuk przypomniała czy różnią się od siebie filozofia i teologia, nakreślając kompetencje i zakres obu tych nauk. Z rozróżnienia tego wynikało, że obie dyscypliny mogą zajmować się tym samym przedmiotem, lecz badają go w inny sposób. Filozofia odwołuje się bowiem do argumentów racjonalnych (możliwych do udowodnienia w naturalnym świetle rozumu), zaś teologia argumentację czerpie z Objawienia.

W dalszej części swego wystąpienia prelegentka odniosła się do Gilsonowskiego rozumienia filozofii chrześcijańskiej, jako filozofii wspomaganej Objawieniem i takiej, która swe najważniejsze zagadnienia czerpie z Objawienia (temat istnienia bytu. I. Andrzejuk wskazała na nieścisłości w omawianej koncepcji Gilsona, zaznaczając, iż kłóci się ona z jego rozumieniem sposobu uprawiania historii filozofii, do którego najwyższe kompetencje posiada filozof, a nie teolog. Propozycja Gilsona została zróżnicowana ujęciami innego, wybitnego historyka filozofii, Steenberghena. Obaj historycy filozofii różnili się bowiem w ocenie dzieł Akwinaty i – zdaniem prelegentki – podstawą tych różnic, w przypadku Gilsona było właśnie jego ujęcie filozofii chrześcijańskiej.

Podsumowując swoje wystąpienie I. Andrzejuk zaznaczyła wyraźnie, że w klasycznym rozumieniu filozofia jest bezprzymiotnikowa, a wszelkie „dodatki” typu: „chrześcijańska”, „platońska”,  umieszczamy raczej w celach porządkowo-dydaktycznych, zaznaczając, że chodzi nam o zaprezentowanie jakiegoś wycinka myśli filozoficznej.

i/a

Fotografował Paweł Mierzejewski