Dr Mikołaj Mościcki  

 

Dnia 29 listopada 2017 roku na zaproszenie prof. Artura Andrzejuka wykład okolicznościowy pt. "Gilson a idea dekonstrukcji metafizyki" wygłosił na UKSW dr Mikołaj Mościcki z paryskiego Centre de Recherse de Saint Thomas d`Aquin. Na początku określił rozumienie dekonstrukcji i odróżnił je od pojęcia destrukcji. Skorzystał także z heideggerowskiego pojęcia "zapomnienie byty", które zinterpretował jako "zapomnienie" o egzystencjalnym aspekcie bytu. Z tej perspektywy każdy esencjalizm jest w jakimś stopniu zapomnieniem bytu. Mówca ukazał to na kilku historycznych przykładach, zwracając przy tym uwagę, ze problem istnienia jest obecny w filozofii od jej zarania i nie można powiedzieć, że zwrócili nań uwagę dopiero filozofowie średniowieczni. Następnie zarysował Gilsonowskie poszukiwania jak najbardziej adekwatnego ujęcia istnienia i stwierdził, że Gilson znalazł je w tekstach św. Tomasza z Akwinu. Nie była to jednak arbitralna decyzja filozofa, lecz wynik starannych poszukiwań historyka filozofii, poszukującego najlepiej sformułowanej w dziejach myśli ludzkiej philosophia perennis. Gilson konfrontuje metafizykę tomistyczną z innymi wersjami filozofii pierwszej i próbuje tak przebudować metafizykę, aby maksymalnie adekwatnie ujmowała ona problem esse bytu. Z tej perspektywy dokonania Gilsona można nazwać dekonstrukcją metafizyki, szczególnie gdy porówna się ją z metafizyką arystotelesowską. M. Mościcki szeroko w tej sprawie przywołał badania i opinię, które Pierre Aubenque zawarł w swojej polemice z ujęciami Gislona (Faut-il déconstruire la métaphysique?, Paris, PUF, coll. de métaphysique, Chaire Etienne Gilson, 2009). Według Autora wykładu można jednak mówić o pewnej dekonstrukcji metafizyki w ujęciach Gilsona, a jej cechą charakterystyczną jest poszukiwanie wewnątrz samej metafizyki elementów, które ją udoskonalają. Jest to różna od heideggerowskiej propozycja dekonstrukcji metafizyki, gdyż niemiecki filozof szukał metod jej udoskonalenia (uchwycenia das sein) poza metafizyką (w przeżyciu estetycznym, poezji).