23 października 2019

Za najważniejszą tezę Tomasza z Akwinu prof. Andrzejuk uznał teorię istnienia jako aktu bytu. W metafizyce Akwinaty istnienie nie jest relacją, na przykład do stwórcy, nie jest cechą (przypadłością) istoty, nie jest nieokreśloną sferą, w której zanurzone są istoty, lecz stanowi ich akt – pierwsze, najważniejsze, zapoczątkowujące byt pryncypium. Ta teza decyduje o innych, najważniejszych ujęciach filozofii bytu. Należy do nich przede wszystkim teoria transcendentaliów – własności przysługujących każdemu realnemu
bytowi. Są one w tomizmie konsekwentnym po prostu przejawami istnienia bytu. Według tego ujęcia każdy istniejący byt charakteryzuje się realnością, odrębnością od innych, jednością swej wewnętrznej struktury, prawdziwością, rozumianą jako poznawalność przez innych, dobrem jako możliwością nawiązania relacji chroniących z istniejącym bytem oraz pięknem jako wyrazem struktury bytu i jego poznawalności.
W metafizyce Tomasza z Akwinu koncepcja Boga jest wynikiem ujęcia struktury bytów przez Niego stworzonych. Z tej perspektywy sam Bóg (w filozoficznym ujęciu, czyli jako przyczyna) jawi się jako wyłącznie istnienie – byt jednoelementowy, prosty, samoistny, niezmienny. Samoistnie Istnienie (ipsum esse subsistens) jest „autorem” aktów istnienia bytów niesamoistnych, które z tej racji możemy nazwać pochodnymi. Podobnie ujęcie struktury bytu jednostkowego „przenosi się” na teorię człowieka. Jest on w ujęciu Tomasza z Akwinu, istniejącą, duchowo-cielesną jednością, która z racji swego intelektualnego charakteru jest też osobą, podobnie jak Bóg.
Na zakończenie prof. Andrzejuk odkreślił, że to egzystencjalna koncepcja bytu stanowi o nieprzemijającym dla filozofii znaczeniu Tomasza z Akwinu. Inne przypisywane mu cechy są w tym kontekście drugorzędne
 

a/a

Fotografie: Paweł Mierzejewski