20 lutego 2019

Dr hab. Witold PŁOTKA, prof. UKSW
 

Na początku spotkania prof. Artur Andrzejuk przedstawił Gościa, który jest filozofem i historykiem filozofii specjalizującym się w dziejach fenomenologii. Dr hab. Witold Płotka jest absolwentem filozofii na Uniwersytecie Gdańskim, doktorem UKSW (rozprawę doktorską o późnym Husserlu przygotowywał na seminarium prof. Tadeusza Klimskiego). Stopień doktora habilitowanego uzyskał w Instytucie Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie. Pracuje w Katedrze Historii Filozofii Nowożytnej i Współczesnej UKSW.

Referat "Od psychologii do filozofii: O początkach filozofii współczesnej w Polsce" był poświęcony sporom o rozumienie metody u wybranych przedstawicielami Szkoły Lwowsko-Warszawskiej (SLW), ze szczególnym uwzględnieniem rozumienia przez nich fenomenologii. Prelegent skupił się przy tym na pytaniu o rozumienie psychologii opisowej u Kazimierza Twardowskiego, jej krytycznego opracowania przez Romana Ingardena (który, będąc fenomenologiem, dyskutował z niektórymi przedstawicielami SLW) oraz nowego opracowania przez Leopolda Blausteina. Podobny zakres tematyczny uzasadniono tym, że w okresie kształtowania się fenomenologii często pojmowano ją właśnie jako odmianę psychologii opisowej (przyczynił się do tego Edmund Husserl, twórca fenomenologii, który początkowo definiował fenomenologię jako psychologię opisową). W referacie przedstawiono główne pojęcia oraz metody psychologii opisowej opracowanej przez Franza Brentanę. Wskazano także na wpływy Brentana na wczesną koncepcję psychologii Twardowskiego. Niemniej jednak w późniejszej filozofii, przede wszystkim dzięki odróżnieniu czynności od wytworów, Twardowski zerwał z psychologizmem właściwym określonej wykładni koncepcji intencjonalności Brentana. Ingarden z kolei odrzucił w swoich rozważaniach zarówno metody psychologii eksperymentalnej, jak i opisowej, argumentując, że metody te nie gwarantują osiągnięcia wiedzy pewnej. Według niego analiza przeżyć jest możliwa jedynie na gruncie fenomenologii, która bada treść idei przeżycia jako takiego i różnych typów przeżyć. Nastawienie Ingardena krytykował Blaustein, wykazując, że fenomenologia ma popełniać błąd "petitio principii". Zamiast fenomenologii, proponował on powrócić do badań na gruncie psychologii opisowej, która docieka typów fenomenów psychicznych. W podsumowaniu referatu wskazano na podobieństwa i różnice pomiędzy przedstawionymi teoriami.

Dyskusja po wykładzie dotyczyła różnych aspektów relacji psychologii i filozofii oraz wywoływanych przez nie reperkusji politycznych, społecznych, ekonomicznych, a nawet religijnych.

a/a

 

Fotografował Paweł Mierzejewski