XVIII Międzynarodowe Sympozjum z cyklu

«PRZYSZŁOŚĆ CYWILIZACJI ZACHODU»
 

Uniwersytet - wczoraj, dziś i jutro

Plakat Sympozjum

 

12 kwietnia 2019

 

 

  Uczestnicy i organizatorzy sympozjum (od lewej): PT Thomas Peter Redpath, Richard Fafara, Magdalena Płotka, Artur Andrzejuk, Piotr Jaroszyński 

 

 

W dniu 12 kwietnia 2019 na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie odbyła się międzynarodowa konferencja pt. „Uniwersytet – wczoraj, dziś, jutro”, poświęcona współczesnym problemom szkolnictwa wyższego. Organizatorami konferencji byli: Katedra Historii Filozofii Starożytnej i Średniowiecznej UKSW, Katedra Filozofii Kultury Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Adler-Aquinas Institute (USA) oraz Naukowe Towarzystwo Tomistyczne (Warszawa).

 

   Dr hab. Magdalena Płotka  

 

Konferencja składała się z dwóch części: w pierwszej, przedpołudniowej odbyło się w jej ramach seminarium (workshop) poświęcony problemem dzisiejszej edukacji akademickiej. Panel dyskusyjny prowadziła dr hab. Magdalena Płotka, a jego uczestnikami byli prof. Richard Fafara oraz prof. Peter Redpath, obaj reprezentujący Adler Institute. Na sali zebrało się kilkadziesiąt osób, głównie studenci, którzy aktywnie uczestniczyli w debacie.

 

   Dr Michał Zembrzuski  

 

Prof. Fafara oraz prof. Redpath przedstawili system amerykańskiej edukacji akademickiej, wskazując na jej podstawowe problemy, m.in. system finansowania nauki, system przyznawania stypendiów naukowych, rolę nowych mediów w prowadzeniu kursów akademickich, wpływ ideologicznych współczesnych trendów na treści nauczane na kierunkach humanistycznych, rolę wpływu rządu na jakość edukacji i wiele innych zagadnień. Płotka, która prowadziła panel, poprosiła zarówno profesorów Fafarę oraz Redpatha, jak i zgromadzonych na sali studentów o porównanie systemów edukacyjnych polskiego i amerykańskiego oraz o wspólne postawienie diagnozy co do stanu uniwersytetu jako instytucji współcześnie. Wszyscy uczestnicy dyskusji zgodzili się, że wspólnym „problemem” amerykańskiego i polskiego szkolnictwa wyższego jest nacisk ze strony rządu, aby nauka prezentowała model zorientowany na nauki przyrodnicze i technologiczne, z pominięciem nauk humanistycznych, zwłaszcza filozofię. Zarówno polski, jak i amerykański system edukacji akademickiej zbudowany jest tak (w aspekcie finansowania nauki głównie), aby premiować nauki przyrodnicze i technologiczne, które przekładają się na wzrost ekonomiczny krajów. Prowadzi to do sytuacji, w której nauki humanistyczne spychane na margines (ze względu na niski „profit ekonomiczny”) są niedofinansowane, a co za tym idzie, ignoruje się społeczną potrzebę ich uprawiania.

 

   Prof. Richard Fafara i prof. Peter Redpath  

 

Po trwającej dwie godziny debacie nastąpiła przerwa, do obrad w formie sympozjum (paper session) powrócono w godzinach popołudniowych. W ramach sekcji dotyczącej historycznych, jak i współczesnych uwarunkowań uniwersytetu jako instytucji zaplanowano 6 referatów: jako pierwszy wystąpił Richard Fafara, który wygłosił referat pt. „Ideology and Aristotelian Philosophy” (Ideologia i filozofia arystotelesowska). W interesujący sposób pokazywał historyczne okoliczności powstania terminu „ideologia” (sięgając do Oświecenia francuskiego), jego polityczne implikacje oraz argumentował filozoficznie, że istnieje radykalna różnica (tkwiąca w zakładanym stosunku podmiotu do poznawanej rzeczywistości) między „ideologią” a arystotelesowską filozofią, która zakłada realizm poznawczy.

 

   Prof. Richard Fafara  

 

Następnie referat pt. „Why Western Catholic Higher Education Needs to Recover Its Soul?” (Dlaczego zachodnie katolickie wyższe szkolnictwo musi odzyskać swojego ducha?) przedstawił Peter Redpath. W swoim wystąpienie Redpath opisywał sytuację w USA, która opiera się na po pierwsze, na wielkim odpływie z „katolickich” szkół wyższych i uniwersytetów we współczesnym Zachodzie wykładowców i administratorów, którzy rozumieją charakter katolickiej uczelni lub uniwersytetu uważanego za organizacyjną całość; oraz po drugie, na braku nauczycieli, którzy rozumieją podstawowe zasady intelektualne i moralne potrzebne do nauczania dorosłych w katolickim szkolnictwie wyższym.

 

   Prof. Richard Fafara i prof. Peter Redpath  

 

Kolejnym prelegentem był profesor Piotr Jaroszyński z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, który w swoim referacie pt. „Klasyczna koncepcja uniwersytetu a nowa reforma nauki” odnosił się (niekiedy dość sceptycznie) do polskiej nowej reformy szkolnictwa wyższego, tj. reformy Konstytucja 2000. Dokonując drobiazgowej analizy rozmaitych ukrytych założeń tekstu reformy, prof. Jaroszyński argumentował, że pozwala ona na potencjalne zagrożenie zmarginalizowania nauk humanistycznych na czele z filozofią, co ujemnie wpłynęłoby, jego zdaniem, na kształt uniwersytetu.

 

   Prof. Piotr Jaroszyński  

 

Następnie referat pt. „Fides et ratio na uniwersytecie – Newman, Jaspers, Readings”. przedstawił dr Michał Zembrzuski (UKSW), który pokazywał jak wskazani w tytule referatu filozofowie odnosili się do relacji między wiarą a rozumem w nauczaniu uniwersyteckim. Kolejną prelegentką była dr hab. Magdalena Płotka, która w wystąpieniu poświęconym historii uniwersytetu w Polsce (jej referat nosił tytuł „How to study philosophy? The medieval lesson of University of Cracow” – „Jak studiować filozofię? Średniowieczna lekcja Uniwersytetu Krakowskiego”) poruszyła zagadnienie organizacji studiów filozoficznych na Uniwersytecie Krakowskim w XV i XVI wieku.

 

   Dr hab. Magdalena Płotka  

 

Ostatni referat wygłosił prof. Artur Andrzejuk (UKSW). W swoim wystąpieniu (pt. „Klasyczne modele uniwersytetu – Bolonia, Paryż, Oxford”) nawiązał do źródeł powstania uniwersytetu w średniowiecznej Europie i przedstawił strukturę najstarszych uniwersytetów, które wyznaczyły model organizacji nauczania akademickiego w Europie na wiele setek lat.

 

   Dr Michał Zembrzuski  

 

Po wygłoszeniu wszystkich referatów odbyła się żywa i interesująca dyskusja, podczas której prelegenci oraz zebrane audytorium dzieliło się swoimi spostrzeżeniami i refleksjami na temat nauczania akademickiego zarówno w wymiarze historycznym, współczesnym, a także w przyszłości.

 

   Prof. Artur Andrzejuk  

 

 

Sprawozdanie: Magdalena Płotka

Fotografie: Izabella Andrzejuk

 

 

   Podsumowanie konferencji podczas kolacji